Hebben we vlees echt nodig?

Als stagiaire van de opleiding voeding en voorlichting van het Clusius College leer ik op dit moment met veel plezier alles over het maken van vleeswaren en worsten. Per week wordt bij Postma rond de 8 tot 10 duizend kilo aan vlees verwerkt. Dit wordt daarna vervoerd naar slagers en grossiers, die ervoor zorgen dat het bij de mensen op het bord komt. Zo’n 95% van de Nederlandse bevolking eet vlees. Gemiddeld wordt er 98 gram per dag gegeten. Vrouwen eten hier een kleiner deel van. Uit de cijfers blijkt dat vrouwen gemiddeld 81 g/dag eten. Mannen eten aanzienlijk meer met 115 g/dag. (wateetnederland.nl). Maar waarom hebben wij vlees nodig in ons voedselpatroon?

Vlees bestaat uit verschillende voedingsstoffen. De meest belangrijke zijn water, eiwitten, vet, vitamines, en mineralen. Bij Postma is een veel gebruikt stuk vlees de schouder van het varken. De schouder bestaat uit 73,5% water, 20,7% eiwitten, 5,5% vet en 0,3 % vitamines en mineralen.

Waarvoor hebben we eiwitten nodig?

Eiwitten zijn onmisbaar in ons dieet. Samen met koolhydraten en vetten vormen eiwitten de energiebron voor het lichaam. Ze zorgen voor onze celstructuur, de aanmaak van hormonen, en het onderhoud van ons spierstelsel. De stofjes in eiwitten worden gebruikt voor de aanmaak en het herstel van onze botten, haren, spieren en nagels. Deze zijn dus heel belangrijk voor een gezond lichaam. Volwassenen hebben op een dag gemiddeld 60 gram eiwitten nodig. Hierin wordt een onderscheid gemaakt tussen dierlijke- en plantaardige eiwitten. Zoals deze termen al aangeven, worden dierlijke eiwitten uit vlees en dierlijke producten gehaald. De aanbeveling is dat je ongeveer 50% van de dagelijkse hoeveelheden eiwitten uit dierlijke bronnen haalt, en de rest uit plantaardige bronnen. Ons lichaam kan van plantaardige eiwitten geen dierlijke maken, en andersom. Wel zijn er supplementen beschikbaar voor wanneer je een veganistisch dieet aanhangt, of bijvoorbeeld allergisch bent voor dierlijke eiwitten.

Voordelen van vet in ons vlees.

Vlees bevat van nature vet. Voor mens en dier is dit al van oudsher een middel om de winter mee door te komen. Voor het vlees wat wij consumeren heeft het een ondersteunende werking. Vet is namelijk een smaakdrager. Dit betekent dat de aanwezigheid van vet ervoor zorgt dat de smaak van het vlees en eventueel toegevoegde kruiden veel sterker te proeven is. Daarnaast helpt het met het opnemen van vitamines. Er zijn vier vitamines die ons lichaam opneemt met behulp van vet. Dit zijn de vitamines A, D, E en K.

Om ervoor te zorgen dat je lichaam genoeg vet binnenkrijgt om deze vitamines op te nemen, adviseert het Voedingscentrum om 25 gram vet per dag te eten. Een stuk varkensvlees bevat gemiddeld 5,5 gram vet per 100 gram, maar er zijn ook delen van het varken wat meer vet bevat. Denk hierbij aan buikspek, de wang, of de nek. Bij het consumeren van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid van vlees krijg je dus een deel van de benodigde vetten binnen, samen met vitamines, mineralen en eiwitten.

Ondanks dat orgaanvlees iets minder vet bevat dan een stuk varkensvlees, bevat dit wel de vitamines A, D en E. Deze zijn vet oplosbaar en worden met behulp van het vet wat er in het vlees zit gestuurd naar de plekken waar deze nodig zijn.

Wat betekenen de vitamines voor ons lichaam?

Vlees is rijk aan B1, B2 en B12. Zoals hierboven genoemd is, is orgaanvlees ook een goede bron voor andere vitamines dan de B-groep.

B1 wordt gebruikt om koolhydraten te verbranden en helpt de energieproductie in de hersenen. Daarnaast helpt het de lever met het verbranden van alcohol.
B2 helpt het omzetten van eiwitten en koolhydraten naar energie. Het werkt samen met enkele andere stoffen om de lichaamscellen te beschermen.
De B12 in vlees is één van de belangrijkste elementen naast de eiwitten. B12 helpt bij de vorming van je DNA en ondersteunt de productie van rode bloedcellen. Naast de productieaanmaak helpt het met de vorming en het onderhoud van je zenuwstelsel. Deze vitamine is zeer slecht tot niet te halen uit andere bronnen en word vooral uit dierlijke producten gehaald. Dit is de reden dat iedereen die geen dierlijke eiwitten in hun dieet hebben, het advies krijgen B12 supplementen te slikken om een tekort tegen te gaan.

Mineralen in vlees.

In vlees zijn de mineralen ijzer, chroom, zink en selenium te vinden. Ook zit er calcium, fosfor en natrium in. De belangrijkste voor een gezond lichaam zijn calcium, fosfor en ijzer.
IJzer komt in ons lichaam voornamelijk voor als bouwstof van onze rode bloedlichaampjes. Het aanwezige ijzer zorgt voor de kleur, en regelt het transport van zuurstof vanuit de longen naar de cellen. Omdat ijzer vanuit plantaardige oorsprong lastig op te nemen is voor ons lichaam, is het voor je lichaam een voordeel om dierlijke producten in je eetpatroon te hebben.

Calcium is het meest bekend van de aanwezigheid in onze botten en tanden. Maar het speelt ook een grote rol in het samentrekken van de spieren, stollen van het bloed, en het regulieren van de hartslag en bloeddruk.
Fosfor is grotendeels aanwezig in onze energiestofwisseling. Hier zorgt het ervoor dat de energie van koolhydraat- en eiwitverbranding wordt opgeslagen. Daarnaast helpt fosfor met het transport van vetzuren en ondersteunt het de stofwisselingsprocessen in het zenuwweefsel.

Advies over de consumptie van vlees.

Vlees bevat belangrijke voedingstoffen, die we soms lastig of niet uit plantaardige bronnen halen. Hierom adviseert het Voedingscentrum vlees als deel van een gezond en gevarieerd eetpatroon. Doordat een teveel aan vlees schadelijk kan zijn voor je lichaam, wordt een grens geadviseerd van maximaal 500 gram vlees per week. Hiervan mag maximaal 300 gram bestaan uit rood vlees (rund en varken).
Vlees is een belangrijk onderdeel van ons eetpatroon en wordt erg graag gegeten tijdens ons ontbijt, als tussendoortje, bij de lunch en met het avondeten. Het nuttigen van een goed stuk vlees is uiteindelijk meer dan lekker eten, het bevat ook veel belangrijke voedingstoffen om je lichaam gebalanceerd en gezond te houden.

Mocht je tot hier zijn gekomen, bedankt voor het lezen! In de volgende nieuwsbrief (rond 9 april) wil ik verder ingaan op de aanbevolen hoeveelheid vlees, hoe dit samenhangt met de impact op onze aarde, en uitleg geven over verschillende eetstijl-keuzes. Lijkt dit je wat? Schrijf je dan nu in voor de nieuwbrief!

Bronnen gebruikt voor dit artikel:

• Voedingscentrum
• Ons Voedsel, Frans M. de Jong, 8^e druk 2019
• https://nevo-online.rivm.nl/
• Universiteit Wageningen
• Voedingswaardetabel.nl
• Wateetnederland.nl